Het jaar is 524 na Christus, de zon brandt op het droge land van Perzië, ooit een machtig rijk onder de heerschappij van de Achaemeniden. Nu staat het Sassanidische Rijk aan de macht, gekenmerkt door zijn Zoroastrische religie en een hiërarchische maatschappelijke structuur die grote verschillen tussen arm en rijk kent. Maar in deze turbulente tijd ontluikt een beweging die de bestaande orde zal verstoren, geleid door een profeet genaamd Mazdak.
Mazdak’s leer boeit veel mensen, vooral de onderdrukten en armen van Perzië. Hij predikt een wereld zonder bezit, waarin alle mensen gelijk zijn voor God. Dit concept staat in schril contrast met de Sassanidische maatschappij waar landbezit en rijkdom geconcentreerd waren in de handen van een kleine elite. Mazdak’s boodschap biedt hoop aan degenen die lijden onder sociale ongelijkheid: de boeren, arbeiders en ambachtslieden.
De leer van Mazdak heeft drie centrale principes:
- Gelijke Verdeling: Mazdak gelooft dat alle mensen recht hebben op een gelijk deel van de maatschappelijke rijkdom.
- Gemeenschappelijk Bezit: Eigendom moet gedeeld worden, privébezit wordt afgeschaft.
- Verwijdering van Hiërarchie: Mazdak verwerpt sociale hiërarchie en pleit voor een egalitaire samenleving.
Deze principes vallen niet in goede aarde bij de Sassanidische heerser Khosrau I. Hij ziet Mazdak als een bedreiging voor zijn macht en de stabiliteit van het rijk. Khosrau is een krachtige leider, maar ook pragmatisch. Hij begrijpt dat ontevredenheid onder de bevolking gevaarlijk kan zijn.
Khosrau probeert eerst de beweging te kalmeren door Mazdak uit te nodigen aan zijn hof. Hij hoopt dat hij de profeet kan overtuigen zijn ideeën te temperen. Maar Mazdak houdt vast aan zijn principes en blijft een sterke kritiek leveren op de sociale onrechtvaardigheid in het rijk.
Na deze mislukte poging tot diplomatie, grijpt Khosrau in met geweld. De volgelingen van Mazdak worden vervolgd en gedood. Mazdak zelf wordt gevangengenomen, gemarteld en uiteindelijk ter dood gebracht.
De Opstand van Mazdak eindigt abrupt en tragisch. Maar de gevolgen zijn langdurig:
- Sociale Onrust: De onderdrukking van de Mazdakieten leidt tot nieuwe sociale onrust in het Sassanidische Rijk. De onderliggende oorzaak, de kloof tussen rijk en arm, blijft bestaan.
- Religieuze Twisten: Mazdak’s leer scheidt zich af van de traditionele Zoroastrische gebruiken, wat religieuze twisten veroorzaakt binnen het rijk.
Ondanks de harde repressie heeft Mazdak een blijvende indruk achtergelaten op Perzië. Zijn ideeën over gelijkheid en sociale rechtvaardigheid blijven inspireren voor toekomstige bewegingen.
De Opstand van Mazdak dient als een waarschuwing: sociale ongelijkheid kan leiden tot radicale veranderingen en zelfs revoluties.
